Historia miejscowości tworzących parafię
Obecnie parafia świętego Mikołaja w Lisowie obejmuje miejscowości: Brody, Brudzów, Chałupki, Górki, Lisów, Ługi, Maleszowa i Zaborze. Ich mieszkańcy na pewno oczekują bliższych informacji na temat swoich miejscowości. Chcielibyśmy zaproponować na ten czas garść wiadomości historycznych na ten temat. I tak oto:
Brody
Wieś w przeszłości położona była na terenie dawnego powiatu chęcińskiego. Pierwsza na jej temat wzmianka pochodzi z roku 1397, kiedy osadę posiadał Jarosław z Maleszowej. W opisie Jana Długosza (1470-1480) pleban lisowski miał na terenie tej wsi pole wielkie położone koło góry zwanej Brod. W rejestrze poborowym z 1508 r. występuje właściciel wsi Maliszowski, zapewne tożsamy ze znanym z rejestru poborowego z 1540 r. Stanisławem Maleszowskim, z którego nazwiskiem spotkamy się jeszcze). We wsi wymieniono wówczas 8 kmieci osadzonych na półłankach, jeden siedział na łanie, a jeden półłanek leżał pusty, była we wsi młyn z sadzawką. W 1880 r. nieopodal wsi znajdował się kamieniołom marmuru ciemno-kawowego.
Brudzów
W opisie Jana Długosza (1470-1480) czytamy, że wieś Brudzow w parafii (wówczas) świętego Andrzeja położona ma łany kmiece, zagrody, folwarki (zapewne rycerskiego, choć nie podano tej wiadomości), oraz karczmy – z czego wszystkiego dziesięcina oddawana snopowa i konopna oddawana była do kościoła lisowskiego, której wartość określona została na owe czasy na 10 grzywien (zapewne srebra) – co jest wielkością dużą jak na jedną wieś.
Wieś istniała przed 1408 rokiem, kiedy stanowiła własność rycerza Klemensa Jelitko herbu Jelita, fundatora kościoła w Łukowej, oraz jego synów Stanisława Jelitko, Tomasza, Piotra, Niemierzy i Mikołaja . Po jego śmierci zaszłej około 1419/20 zgromadzeni synowie dokonali podziału schedy pozostałej po ojcu. Jan, zwany Bieniak, otrzymał m.in. Brudzów – zapewne również Chmielowice, Podborowice i Widuchową. Ten Klemens miał zapoczątkować nową gałąź rodową Jelitczyków, jemu też chyba przypisać możemy wzniesienie w Brudzowie dworu (curia), wzmiankowanego w 1540 r. W księgach podkomorskich powiatu chęcińskiego z tegoż roku (1540) znajdujemy opis Brudzowa, który był własnością Piotra Borka h. Wąż. We wsi było osiem łanów kmiecych, jeden leżał pusty, była karczma, folwark, młyn z sadzawką, łąki, lasy, bory z pasiekami. – Tylko wieś Chmielowice pozostała własnością Jelitków: Baltazara, Kacpra i Kiliana Łukowskich (taksowane przy parafii w Łukowie).
W 1683 r. wieś tą z Zaborzem i przyległościami zakupił Jan Grabkowski, z czego wydzielił Zaborze dla syna Hieronima i jego żony Heleny z Bystrzanowskich. Jan zapewne prze swoją śmiercią, w roku 1693 zapisał altarzyście w Lisowie 1000 złotych polskich, za to, aby za jego duszę oprawiał Msze święte. Może ostatni z Grabkowskich, dziedziców Brudzowa i Zaborza, Hieronim pochowany jest w kościele Klasztornym w Piotrkowicach (koło ołtarza Pana Jezusa); zmarł 4 marca 1749 roku.
Chałupki
Wieś w XIX w. nosiła przydomek Obickie, co tłumaczy może jej związek pierwotny z wsią Obice. Wieś Obice w XV wieku posiadana była przez dwóch szlachciców – Jana Morawickiego (Morawyczski), który miał dwór (curia) i role folwarczne do niego należące, zaś Jan Wałżnicki (Walzniczski) trzymał tylko folwark. Kmiecie posiadali w sumie cztery i pół łana osiadłego, poza tym wymienione zostały we wsi łąki i bory z barciami. W 1573 r. wieś Obice należała do Nosalskiego i miała 3 łany, 3 zagrodników, 2 chałupników oraz Wałżnickich w części ? półtora łana i dwóch zagrodników.
Dariusz Kalina
